Chú thích Tạp A-hàm

1 2 《分別功德論》：「雜者，諸經斷結，難誦難憶，事多雜碎，憙令人忘，故曰雜也。」“《雜阿含經》”. 中國大百科. Bản gốc lưu trữ ngày 21 Tháng 12 năm 2020. Truy cập ngày 9 Tháng 5 năm 2018. 因所集諸經篇幅短小，事多雜碎，故名
1 2 印順《雜阿含經部類之整編》:“唐玄奘在『瑜伽師地論攝事分』中，也列舉了種種相應，但說：「即彼一切事相應教，間廁鳩集，是故說名雜阿笈摩」。種種事相應教所集成的，為什麼不名為「相應」，而稱為「雜」呢？雜與相應，同是Saṁyukta, Saṁyutta的對譯，只是譯語的不同。在中國文字中，「雜」不一定是雜亂，「間廁」正是次第相間雜的意義。相應修多羅的結集，如『瑜伽論』所說：「結集如來正法藏者，攝聚如是種種聖語，為令聖教久住世故，以諸美妙名句文身，如其所應，次第安布，次第結集」。原始的結集是：隨義類相同的，分為不同部類，次第安布，集成種種相應。相應修多羅，不只是相應，又有相次相間雜的意義，所以古人多數譯為『雜阿含經』。”
↑ 《善見律毘婆沙》〈序品第一〉：「何謂為阿含？」法師曰：「有五阿含。何謂為五？一者、《長阿含》，二者、《中阿含》，三者、《僧育多阿含》，四者、《鴦堀多羅阿含》，五者、《屈陀伽阿含》。」(CBETA, T24, no. 1462, p. 677, a18) CBETA 漢文大藏經; 簫齊外國三藏僧伽跋陀羅譯. “大正藏 (T) » 第 24 冊 » No.1462 » 第 1 卷”. Bản gốc lưu trữ ngày 16 Tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 16 Tháng 4 năm 2018.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
↑ 《翻梵語》卷1：「僧育多阿含(應『僧育多阿伽摩』，譯曰『相應歸也』。)」(CBETA, T54, no. 2130, p. 984, b4-5) CBETA 漢文大藏經; 日本學者認為《翻梵語》一書出自「僧祐」或「寶唱」(西元 516年). “大正藏 (T) » 第 54 冊 » No.2130 » 第 1 卷”. Bản gốc lưu trữ ngày 17 Tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 17 Tháng 4 năm 2018.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
↑ 《中阿含85經》：「或有一人誦經、持律、學阿毘曇，諳阿含慕，多學經書，餘者不然」(CBETA, T01, no. 26, p. 561, b26-28)[6]含＝鋡【宋】＊【元】＊【明】＊。 CBETA 漢文大藏經; 東晉罽賓三藏瞿曇僧伽提婆譯. “大正藏 (T) » 第 1 冊 » No.0026 » 第 21 卷; 中阿含經卷第二十一”. Bản gốc lưu trữ ngày 16 Tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 16 Tháng 4 năm 2018.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
↑ ⑴.《瑜伽師地論》〈卷第八十五〉：「事契經者。謂四阿笈摩。一者雜阿笈摩。二者中阿笈摩。三者長阿笈摩。四者增一阿笈摩。」 CBETA 漢文大藏經; 唐三藏法師玄奘譯. “大正藏 (T) » 第 30 冊 » No.1579 » 第 85 卷”. Bản gốc lưu trữ ngày 16 Tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 16 Tháng 4 năm 2018.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết) 及

⑵.《根本說一切有部毘奈耶》〈卷第七〉：「... 或將欲誦戒或正誦戒時、或將欲誦《四阿笈摩經》或正誦時，若復大經欲誦正誦」(CBETA, T23, no. 1442, p. 662, a27-28) CBETA 漢文大藏經; 三藏法師義淨譯. “大正藏 (T) » 第 23 冊 » No.1442 » 第 7 卷”. Bản gốc lưu trữ ngày 16 Tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 16 Tháng 4 năm 2018.Quản lý CS1: nhiều tên: danh sách tác giả (liên kết)
↑ 《根本說一切有部毘奈耶雜事》卷39：「若經與伽他相應者，此即名為相應阿笈摩（舊雜者，取義也)。」
↑ 中央研究院. “異體字「雜」與「襍」的字義比較”. Bản gốc lưu trữ ngày 6 Tháng 5 năm 2018. Truy cập ngày 5 Tháng 5 năm 2018.
↑ “雜 - 漢語多功能字庫Multi-function Chinese Character Database”. Bản gốc lưu trữ ngày 25 Tháng 1 năm 2021. Truy cập ngày 5 Tháng 5 năm 2018. 從「衣」，「集」聲，本義為各種色彩相組合、配合。
↑ 榎本文雄 (2004). (PDF) https://repository.kulib.kyoto-u.ac.jp/dspace/bitstream/2433/65875/22/05Enomoto.pdf. |title= trống hay bị thiếu (trợ giúp)
↑ 《出三藏記集》卷14：「宋文帝時。天竺摩訶乘法師求那跋陀羅。以元嘉中及孝武時。宣出諸經。沙門釋寶雲及弟子菩提法勇傳譯……元嘉十二年至廣州。...既至京都...初住祇洹寺。...頃之眾僧共請出經。於祇洹寺集義學諸僧。譯出雜阿含經。東安寺出法鼓經。後於丹陽郡譯出勝鬘楞伽經。徒眾七百餘人。寶雲傳譯。慧觀執筆。往復諮析妙得本旨。」(CBETA, T55, no. 2145, p. 105, c6-14)。梁建初寺沙門釋僧祐撰. “CBETA 電子佛典集成 » 大正藏 (T) » 第 55 冊 » No.2145 » 第 14 卷”. Bản gốc lưu trữ ngày 17 Tháng 4 năm 2018. Truy cập ngày 17 Tháng 4 năm 2018.

《古今譯經圖紀》：「求那跋陀羅……以宋文帝元嘉十二年，來至楊都。帝深重之，勅住祇洹寺，至宋元嘉二十年歲次癸未，於楊都瓦官寺譯雜阿含經(五十卷)……總七十八部合一百六十一卷，慧觀等筆受，弟子法勇傳語。」
↑ 屈大成 (2016). “《杂阿含经》传译再考”. 宗教學研究. Bản gốc lưu trữ ngày 17 Tháng 2 năm 2022. Truy cập ngày 9 Tháng 5 năm 2018. 法显西游求法时带回梵本，今本题为求那跋陀罗译，其原本是他自携抑或用法显本，学者意见不一。
↑ 《歷代三寶紀》：「阿含經五十卷(於瓦官寺譯。法顯齎來。見道慧宋齊錄)」
又，《出三藏記集》卷2：「沙門釋法顯。以隆安三年遊西域。於中天竺師子國得胡本。歸京都住道場寺。就天竺禪師佛馱跋陀共譯出。其長雜二阿鋡綖經。彌沙塞律薩婆多律抄。猶是梵文。未得譯出。」(CBETA, T55, no. 2145, p. 12, a10-14)
↑ 今津洪嶽. “阿含經題解”. Bản gốc lưu trữ ngày 1 Tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 8 Tháng 5 năm 2018. 高昌及-{于}-闐發現梵文片斷章與現傳雜阿含完全符合，此為有力推知現傳雜阿含由梵語本譯出。
↑ 印順. 雜阿含經論會編. 漢譯《雜阿含經》，是上座部中，說一切有系的誦本。如說一切有部所傳誦的《撫掌喻經》，《順別處經》，都見於漢譯的《雜阿含經》。說一切有部是說三世有的，所以特說「-{云何}-一切有」。肯定的說：「以有過去色故」，「以有未來色故」，所以聖弟子要不顧戀過去色，不欣求未來色。這些，都是現存巴利聖典《相應部》（與《雜阿含經》同一原本，屬上座部中，分別說系的赤銅鍱部所誦）所沒有的。
↑ 《薩婆多毘尼毘婆沙·總序》：「為諸天世人隨時說法，集為增一，是勸化人所習。為利根眾生說諸深義，名中阿含，是學問者所習。說種種隨禪法，是雜阿含，是坐禪人所習。破諸外道，是長阿含。」
《撰集三藏及雜藏傳》：「此法當懅，學之喜忘（易忘），欲斷諸結，是故曰雜。此法等含，義（artha）味（vyañjana）共俱，聞之斷疑，故名等含（相應阿含）。是修行地，禪智所趣，等見諸法，是名等含。盡此經中，撮行兩端，聞者多疑，故名等含。部外雜經（雜藏），諸天讚偈（八眾誦），皆入其中，故名等含。」
↑ “《新相應部英譯》導論” (PDF). 福嚴會訊. 2006. Bản gốc (PDF) lưu trữ ngày 4 Tháng 8 năm 2016. Truy cập ngày 22 Tháng 5 năm 2018. 從《相應部》各相應的排列來看，我們也許可以認為，就整部的特色而言(當然不是就一一個體)，《相應部》的編輯目的，是要作為一個容器，能夠存放諸多顯露佛陀智慧與解脫道的精簡經典。它能滿足教團內兩類弟子的需求：其一是法義的專家，即能夠掌握佛陀甚深智慧，並為他人解說微細教法的比丘、比丘尼。《相應部》在其主要的相應裡，收集許多詳論緣起、五蘊、六處、道支、四聖諦等重要法義的深妙經典，這最適合喜愛探索法的深義，且為其他法友解說的弟子。《相應部》所預設的第二類對機眾，是已圓滿基礎禪修訓練，想要直證終極真理的比丘、比丘尼。因為，《相應部》經典，對於想證得如實智的禪修者而言，極為重要，它們可成為指引毗婆舍那禪修者(insight meditators)的課程大綱。